Wegetacja czy zdrowa dieta?

Prowadzenie zdrowego stylu życia staje się dziś coraz bardziej popularne. W miarę rozwoju mediów oraz internetu wzrasta świadomość ludzi. Każdy poszukuje więc nowych rozwiązań dietetycznych, dzięki którym nie tylko zredukuje swoją wagę, ale również poprawi swoje samopoczucie. Dla niektórych taka motywacja jest wystarczająca, inni natomiast wysuwają argumenty ideologiczne w obronie własnych nawyków dietetycznych. Czym jest wegetarianizm? Modą, stylem życia, a może światopoglądem? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w tym tekście.

Na początek warto zanurzyć się w nurcie historii. Mimo, że pierwsze poglądy odrzucające jedzenie mięsa w ramach uszanowania życia zwierząt pojawiły się już w starożytnych Indiach, wegetarianizm wypłynął na szerokie wody wraz z hippisowską rewolucją lat 60. XX wieku. Na praktyki dietetyczne znacznej części ludności wpływały wówczas wschodnie prądy filozoficzne, takie jak buddyzm. Istnieją dwie wersje dotyczące samej filozofii. Pierwsza głosi, iż Budda i jego zwolennicy jedli mięso, gdy byli nim częstowani, jeśli nie mieli przesłanek ku temu, że zwierzę zostało zabite specjalnie na okazję ich odwiedzin. Według drugiej teorii bezwzględnie odrzucali pokarmy mięsne do czasu rozluźnienia dyscypliny. Zarówno podejście filozoficzne, ekologiczne, jak i ekonomiczne, jest dla samych wegetarian bardzo ważne. Sama forma przestrzegania zasad diety przybiera jednak różne postacie, takie jak:

• weganizm – unikanie, poza mięsem, również mleka oraz produktów pochodzenia zwierzęcego
• witarianizm – spożywanie wyłącznie produktów surowych (warzywa, owoce), bez gotowania
• laktowegetarianizm – odrzucanie białka i mięsa, przy jednoczesnym akceptowaniu mleka i jego przetworów
• frutarianizm – spożywanie owoców, nasion i orzechów (pomijanie warzywa)

Szczytne idee oraz założenia żywieniowe sprawiają, że na pierwszy rzut oka dieta wydaje się być optymalną dla organizmu człowieka. Czy jest taka w rzeczywistości?

Całkowita rezygnacja z jedzenia potraw mięsnych nie jest dla nas tak korzystna, jak mogłoby się wydawać. Praktykujący wegetarianie utrzymują, że dzięki diecie żyją dłużej niż „wszystkożercy”. Naukowcy nie znaleźli jednak żadnych dowodów na potwierdzenie tej tezy. Faktem jest, że nadmierne spożywanie mięsa zwiększa ryzyko chorób serca i układu krążenia. Przeciwnicy diety wegetariańskiej powołują się na przykład australijskich Aborygenów, którzy są znani z długowieczności, mimo że ich nawyki żywieniowe oparte są w dużej mierze na mięsie. 

Wegetarianie często podnoszą także argument o dużej ilości toksyn zawartych w potrawach mięsnych. Twierdzą, że wszystkie produkty pochodzenia zwierzęcego, łącznie z jajkami i mlekiem, ulegają gwałtownemu gniciu. Gdy zwierzę jest bite, w jego organizmie wydzielane są autodestrukcyjne enzymy wywołujące raka. Nie tylko takie sensacje można odnaleźć w ulotkach wydawanych przez różnorakie stowarzyszenia wegetarian. Mowa tam także o pasożytach, chorobie wściekłych krów i innych niebezpieczeństwach, jakie czyhają na nas w zwierzęcych pokarmach. Wystarczy jednak zachować podstawowe środki ostrożności towarzyszące przyrządzaniu posiłków. Dobrym przykładem jest salmonella, którą mogą zawierać także produkty roślinne.

Wiele mówi się również o witaminach. Głównie w kontekście pozyskiwania ich z innych źródeł niż zwierzęce. Witamina A, odpowiedzialna za odpowiedni stan naszych włosów, skóry, czy paznokci, zawarta jest głównie w wątrobie zwierząt. Rośliny natomiast posiadają beta – karoten, który organizm jest w stanie w tę witaminę przekształcić. Odbywa się to jednak przy spełnieniu określonych warunków. Jednym z nich jest spożywanie roślin wraz z niezbędnymi do tego procesu tłuszczami. Ponadto produktów roślinnych trzeba wówczas spożywać więcej niż zwykle, co świadczy o niskiej wydajności takiej przemiany. 

Powyższe argumenty za i przeciw dotyczą jedynie kwestii żywieniowych. De facto jednak częściej podnoszone są zdania odnoszące się m. in. do względów ekologicznych. Zdaniem wegetarian jemy za dużo, wskutek czego rośliny są zatruwane środkami chemicznymi. Następnie hodujemy ich coraz więcej, kosztem środowiska naturalnego. Spór na ten temat zapewne będzie się toczył do końca świata. Mitem należy jednak nazwać twierdzenie, że człowiek nie jest stworzony do jedzenia mięsa. Sama obecność kwasu solnego w naszym żołądku jest najlepszym kontrargumentem na odparcie tej teorii. Z drugiej strony dieta wegetariańska stanowi dobrą alternatywę w kontekście kuracji oczyszczającej organizm. Może niwelować dolegliwości chorobowe przez jakiś czas, ale na dłuższą metę produkty mięsne są nam do życia niezbędne. Nie ma idealnej, uniwersalnej diety, którą mógłby stosować każdy. Najlepszą receptą jest zdrowy rozsądek i kierowanie się tym, co potwierdzają już od wielu lat badania naukowe.